De bekkenbodem bestaat voornamelijk uit spierweefsel en bindweefsel en zorgt ervoor dat de organen onderin de buik - bij de vrouw zijn dat de blaas, baarmoeder en het laatste stuk van de darmen - niet naar buiten vallen. Ook geeft de bekkenbodem stabiliteit aan het bekken, zorgt hij voor het ophouden en doorlaten van urine en ontlasting en maakt hij seks en een geboorte mogelijk.
Zwangerschapskwaal
Onder bekkenbodemklachten vallen onder meer urineverlies, stoelgangproblemen, vaginale windjes en pijn tijdens het vrijen. Maar in sommige gevallen kunnen ook je blaas, baarmoeder en darmen naar beneden zakken.
Hoewel iedereen bekkenbodemproblemen kan hebben, is het aantal getroffen vrouwen beduidend groter. Velen krijgen er, vooral tijdens de zwangerschap of na de bevalling, mee te maken: de helft van de zwangere vrouwen verliest soms urine, een op de drie vrouwen heeft urineverlies na de bevalling, een op de acht heeft stoelgangverlies na de bevalling en de helft heeft last van verzakkingen nadat het kind geboren is.
Het ondersteunen van de bekkenorganen en vooral de baarmoeder is veel zwaarder tijdens een zwangerschap. Ook plas en stoelgang ophouden wordt moeilijker, omdat de baarmoeder bijvoorbeeld bovenop de blaas rust. De druk neemt toe, terwijl de bekkenbodem voor stabiliteit probeert te zorgen. Je bekkenbodem doet dus negen maanden aan topsport. Bij een vaginale bevalling kunnen de bekkenbodemspieren bovendien tot wel 245 procent van hun oorspronkelijke lengte opgerekt worden. Dat kan verzwakking of schade veroorzaken.
Orgaanverzakkingen
Dat je als mama springend op de trampoline met je kinderen of tijdens een hevige lachbui wel eens urine kan verliezen, is intussen bespreekbaar. Maar bekkenbodemproblemen zijn veel diverser dan dat. Lichamelijk en psychologisch wegen ze zwaar door. Ze raken een vrouw in haar vrouw zijn. Zeker wanneer je ongewild stoelgang verliest, kan dat je sociale en professionele leven drastisch beïnvloeden. Ook over orgaanverzakkingen wordt nog te weinig gepraat. Vrouwen bij wie de blaas of baarmoeder via de vagina naar beneden komt, voelen zich vaak abnormaal, ‘stuk’ als het ware. Ze worden bang en kruipen in hun schulp.
Doe thuis de test
Opvallend: bekkenbodemproblemen ontstaan niet alleen door te zwakke spieren, maar ook door overspanning. ,,Veel vrouwen hebben de neiging om onbewust hun diepe buikspieren of hun bekkenbodemspieren vrijwel continu in te trekken. Die overactieve of hypertense bekkenbodem, zoals we dat in de wetenschap noemen, zorgt net zo goed voor problemen. Het is niet omdat spieren de hele tijd gespannen worden gehouden, dat ze ook sterk zijn. Op het moment dat je dan niest, bijvoorbeeld, kan het zijn dat je niet genoeg kracht over hebt om die extra druk de baas te kunnen.”
In die bekkenbodemspieren kun je ook heel lokaal last hebben van verkrampingen. Die overgevoelige plekken worden ook spierknopen of triggerpoints genoemd. ,Soms kun je die overactieve spierknopen zelf ook opmerken door met je vinger rondom en in je vagina te voelen of er pijnlijke plekken zijn. ,Het is belangrijk dat je je spieren bewust kunt opspannen en weer rustig kunt ontspannen.
Naast de test met de vinger moet je uiteraard alert zijn op de symptomen van bekkenbodemproblemen. Heb je regelmatig last van ongelukjes? Moet je vaker dan zes tot acht keer per dag plassen? Heb je moeite om je stoelgang naar buiten te drukken? Maar er is nog een trucje om te achterhalen of jouw bekkenbodem optimaal functioneert. ,,In principe moet je je bekkenbodemspieren kunnen opspannen, dat 10 seconden volhouden en weer rustig kunnen ontspannen zonder dat je daarbij je buik-, dij- en bilspieren opspant en je bekken kantelt. Lukt dat niet, dan is de controle over je bekkenbodem waarschijnlijk niet optimaal.”